بررسی مورفولوژی-کاریولوژی و الکتروفورزی گیاه فستوکا در ایران

جنس فستوکا شامل حدود 450 گونه است که بیشتر آنها گیاهانی پایا و چندساله هستند. این جنس ارتباط نزدیکی با لولیوم ها (ryegrass) دارد. جنس فستوکا یکی از گروههای قدیمی است و بعنوان یکی از مهمترین دودمان های تکاملی در طایفه poaها مورد بررسی قرار می گیرد. بررسی ده جمعیت فستوکا بر پایه مطالعات کاریوتیپی نشان دهنده تعداد کروموزومی 14=x2=n2 در هر دوجمعیت (f. pratensis)، 42=x6=n2 در هر سه جمعیت (f. ovina) وسه جمعیت f. arundinacea، و یکی از جمعیت های f. rubra) و 56=x6=n2 دریکی دیگر از جمعیتهای (f. rubra) می باشد. کروموزوم فستوکاهائی که از لحاظ طول کل کروموزوم، طول بازوی بلند و کوتاه، نسبت بازوها، شاخص سانترومری، شاخص عدم تقارن بین و درون کروموزومی و شکل کلی کروموزومی مورد بررسی قرار گرفته شدند، اختلافات معنی داری را برای اغلب صفات فوق بر پایه طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار نشان دادند. (05/0= ). در این تحقیق، روش های خوشه بندی جمعیتها بر اساس روشهای upgma و ward و تجزیه به مولفه های اصلی (analysis principle componenet) روی صفات مختلف کاریوتیپی انجام گرفت. دو مولفه اول در روش تجزیه به مولفه های اصلی در حدود %98 از کل واریانس و تنوع را به خود اختصاص دادند. در تجزیه خوشه ای به روش ward، جمعیت ها در سه کلاس، گروه بندی شدند. توزیع جمعیت ها بر پایه دو مولفه اول و گروه بندی آنها براساس تجزیه خوشه ای یک روند مشابه را نشان داده است. در این تحقیق، الکتروفورز sds-page پروتئین های برگی محلول در نمک با 14 جمعیت از 4 گونه مختلف جهت بررسی تنوع موجود بین جمعیت های مختلف انجام پذیرفت. با بررسی موقعیت باندها، حضور و یا عدم حضور باندها برای هر جمعیت و مقایسه آنها با یکدیگر از طریق روش های simple matching و lance and williams nonmetric measurment، شباهت و وابستگی بین جمعیتها مشخص گردید. 21 باند بر روی ژل قابل تشخیص بود. 20 باند در 2256 f. ovina مشاهده شد که مقدار بیشتری را نسبت به سایر فستوکاها نشان می دهد. همچنین 4363 f. pratensis کمترین تعداد باند را به خود اختصاص داده بود. بیشترین میزان تشابه بین دوجمعیت 2144 و 2357 که هر دو متعلق به f. ovina بودند مشاهده شد و همچنین دو جمعیت 2413 و 2440 از گونه f. rubra با هم میزان مشابهت زیادی را نشان دادند. تجزیه کلاستر 14 جمعیت سبب قرار گرفتن آنها در سه کلاس گردید. به طور کلی طبقه بندی فستوکا براساس نتایج الکتروفورزی بسیار مشابه نتایج سیتوژنتیکی است. واژگان کلیدی: فستوکا-سیتوژنتیک- الکتروفورز- تجزیه کلاستر- تجزیه به مولفه های اصلی